MIZS choroba stawów

MIZS to inaczej młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, chociaż choroba znana jest również pod nazwą “choroba Stilla”. Ujawnia się w okresie dojrzewania u dzieci i młodzieży przed 16 rokiem życia, a jej przyczyny nie są dokładnie znane. Kluczowym aspektem diagnozy jest utrzymywanie się licznych stanów zapalnych stawów przez okres 6 tygodni, podczas których badania wykluczą definitywnie inne możliwości chorobowe. Jakie objawy mogą świadczyć o tej autoimmunologicznej chorobie?

MIZS – objawy

Jak rozpoznać MIZS? Choroba charakteryzuje się procesem zapalnym w obrębie stawu lub kilku stawów, ścięgien, mięśni i narządach wewnętrznych. Wśród najbardziej czołowych objawów można zauważyć:

• ograniczenie ruchomości stawów, 
• obrzęki, 
• silny ból – zarówno podczas ruchu jak i spoczynku,
• deformacje,
• wysięk, 
• przykurcze i zanik mięśni. 

Oprócz tego idiopatyczne zapalenie stawów u dzieci może nieść za sobą spadek apetytu, zmniejszoną wrażliwość na bodźce fizyczne oraz emocjonalne(!), a także obniżenie aktywności fizycznej. Choroba MIZS ma okres remisji i zaostrzeń oraz dzieli się na:

1. Postać choroby, w której dochodzi do zajęcia małej ilości stawów. Zazwyczaj zaatakowane są stawy kolanowe, łokciowe i tzw. stawy małe. Ta postać choroby występuje u około 5 na 10 przypadków. 
2. Postać, w której choroba zajmuje wiele stawów, a głównym celem “ataków” są stawy dłoni i stóp. Często jednak tej wersji MZIS towarzyszy stan zapalny szczęki i szyi.  Niestety gałki oczne także są narażone na stany zapalne, dlatego niezbędna jest opieka i kontrola okulistyczna. 
3. W trzeciej formie chorobowej idiopatyczne zapalenie stawów objawia się gorączką, wysypką a także stałymi stanami zapalnymi organów wewnętrznych, co prowadzi do kolejnych powikłań i problemów. Mimo że ta postać występuje najrzadziej, należy jak najszybciej trafić pod opiekę wielu specjalistów ze swoich dziedzin.

Jak wyleczyć MIZS?

Czy mizs jest wyleczalne? Niestety nie. W dalszym ciągu prowadzone są badania nad odpowiednią terapią i lekami, jednak na ten moment głównym procederem łagodzenia i hamowania choroby jest dieta oraz rehabilitacja. Pozostawienie pacjenta bez odpowiedniej opieki tj. bez leczenia i fizjoterapii, prowadzi do trwałego zniekształcenia stawów i zaburzenia rozwoju. Trwała niepełnosprawność oraz ograniczenia wiążą się ze stanami depresyjnymi młodego pacjenta. 

MIZS u dzieci leczone jest przez wielu specjalistów m.in. ortopedę, chirurga, okulistę, ale nadrzędnym lekarzem, do którego należy się zgłosić, jest reumatolog. To on opracowuje schemat działania i postępowania uwzględniając indywidualne potrzeby pacjenta. Często jednak w pierwszej kolejności leczenie skupia się na eliminacji bólu poprzez włączenie niesteroidowych leków przeciwzapalnych.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – rehabilitacja

Fizjoterapia w MIZS ma na celu przywrócić sprawność psychiczną i fizyczną w szerokim kontekście i w jak najkrótszym czasie. Im wcześniej podejmie się działania rehabilitacyjne, tym lepsze one będą. Ponieważ choroba ma charakter postępowy, ważne jest przystosowanie pacjenta do podejmowania stałych wysiłków fizjoterapeutycznych, aby mógł być zdolny do czynnego udziału w życiu społecznym i zawodowym. Oprócz samej analizy przypadku chorobowego i dostosowania metod leczenia opracowanie rehabilitacyjne musi uwzględnić dodatkowe schorzenia czy dysfunkcje pacjenta. Dzieci z autyzmem wymagają szczególnego podejścia psychologicznego, aby móc odpowiednio zmotywować je do rehabilitacji fizycznej. To samo tyczy się rehabilitacji dzieci z zespołem Downa, gdzie dodatkowo istotne jest uwzględnianie ograniczeń dziecka.

Wśród metod rehabilitacyjnych MIZS dzieci królują zabiegi fizykalne i masaże. Krioterapia miejscowa łagodzi ból i stan zapalny stawu, podobnie jak jonoforeza, która polega na wprowadzeniu leku przeciwbólowego do tkanek podskórnych przy pomocy laserów czy prądów. Kolejnym etapem jest dobranie indywidualnych zestawów ćwiczeniowych. 

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) Teoria i ćwiczenia, to opracowanie przygotowane przez dr Alicję Rzepkę-Cholasińską, które stanowi solidną pigułkę wiedzy na temat omawianej jednostki chorobowej. Specjalistka szeroko omawia każdy aspekt MIZS, a także oferuje 20 kart ćwiczeń. Każda z nich podkreśla cel, sposób wykonywania ćwiczenia oraz informuje, jakiego efektu należy się po nich spodziewać. Jest to szczególne ułatwienie dla rodziców dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, którzy mogą kontynuować rehabilitację w warunkach domowych, a także wsparcie dla samych rehabilitantów, którzy mogą czerpać inspirację z oferowanych w kartach ćwiczeń.

Gdy pacjent jest w okresie remisji, lub jego stan uległ znaczącej poprawie, konieczne jest zachęcanie go do podejmowania aktywności fizycznych. Jazda na rowerze czy pływanie nie obciążają mięśni i mogą przynieść znaczące korzyści dla dziecka. O dobrym wpływie aquaterapii pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów: Na czym polega rehabilitacja w wodzie?, skupiając się na szerokim zastosowaniu tej formy rehabilitacyjnej. Ponieważ pacjentem są dzieci i młodzież, niezwykle ważne jest, aby rehabilitacja odbywała się w atmosferze poczucia komfortu i bezpieczeństwa. Zespół rehabilitacyjny powinien być zatem przeszkolony we współpracy z dziećmi i dostrzegać nawet najdrobniejsze zmiany wynikające z rozwoju pacjenta. Dzięki temu, będąc w stałym kontakcie z reumatologiem, będzie mógł elastycznie dostosowywać formy zabiegów i ćwiczeń do aktualnej sytuacji zdrowotnej dziecka. Przydatną metodą rehabilitacyjną jest Trigger Points Release, Myofascial Release, Positional Release oraz terapia punktów spustowych, która umożliwia przywrócenie elastyczności chorych struktur w wyniku dysfunkcji pochodzenia stawowego. Ucisk, dotyk, masaż i rozciąganie sprzyjają ruchomości zajętych stawów i hamują postępującą degradację.

Idiopatyczne zapalenie stawów – objawy wymagające zaopatrzenia ortopedycznego 

Często na wczesnym etapie choroby i w obliczu niektórych objawów MIZS konieczne jest wdrożenie ortezy, aby zapobiec trwałym uszkodzeniom. Do dyspozycji są najczęściej wybierane:

• wkładki ortopedyczne do butów  – to jakże proste rozwiązanie sprawdza się przy przykurczach kolanowych, gdy dziecko nie może wyprostować nogi, która w efekcie staje się krótsza i zaburza poprawne poruszanie się.  Wkładka wyrównuje długość obu kończyn oraz zabezpiecza staw biodrowy i kręgosłup dziecka,
• rotory do ćwiczeń rąk i nóg wspierają ruchomość stawów bez ich obciążania oraz wzmacniają mięśnie,
• kule ortopedyczne – ułatwiają poruszanie się, gdy dziecko jest po interwencji chirurgicznej, intensywnej rehabilitacji i podczas pojawienia się silnych przykurczy,
• ortezy stabilizujące stawy przydają się, gdy dziecko odczuwając ból, nie może normalnie funkcjonować. Stabilizacja stawu umożliwia jego unieruchomienie w takiej pozycji, która nie sprawia dziecku bólu, podnosząc jakość jego codziennego życia i wykonywania czynności.

Oprócz powyższych aspektów rehabilitacja powinna obejmować również pomoc psychologiczną. Dorastające dziecko w okresie dojrzewania jest coraz bardziej świadome swoich ograniczeń i braku perspektyw na wyleczenie, co może doprowadzić do przewlekłych stanów smutku i depresji lub lęków. Dobra  kondycja psychiczna będzie motywować młodego pacjenta do działania i będzie wspierać jego dostrzeganie pozytywów w całym procesie fizjoterapeutycznym. Pomoże mu również pokonać bariery społeczne i odnaleźć zawód kompatybilny z jego uwarunkowaniami zdrowotnymi.

Bibliografia:

1. Rehabilitacja dzieci z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów, Dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska, Mgr Beata Żuk.
2. Usprawnianie stawu kolanowego u dzieci 2–3-letnich z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów, Dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska, Mgr Beata Żuk.
3. Adaptacja rodziców do opieki nad dzieckiem z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów, Dr hab. n. med. Krystyna Księżopolska-Orłowska, Mgr Beata Żuk.
4. Kompleksowa rehabilitacja w młodzieńczym idiopatycznym zapaleniu stawów, Łukasz Magnuszewski, Rafał Piaścik, Monika Mystkowska.
5. Wpływ biologicznego leczenia młodzieńczego idiopatycznego zapalenie stawów na funkcjonowanie rodziny, Paulina Mazur, Klaudia Kabała, Anna Rozensztrauch.