Jakie objawy powinny zaalarmować?

Objawy związane z problemami w odcinku szyjnym kręgosłupa (np. utratą lordozy szyjnej, wszelkimi urazami czy zwyrodnieniem kręgosłupa) różnią się w zależności od rodzaju schorzenia. Wśród najczęściej występujących dolegliwości wyróżnia się:

• Ból szyi. Pacjenci uskarżają się na dyskomfort, sztywność lub kłucie promieniujące do ramion i głowy.
• Ograniczenie ruchomości. Pojawiają się także trudności w obracaniu głowy do tyłu lub przechylaniu na boki.
• Bóle głowy, migreny, a nawet zawroty głowy.
• Zmiany czucia i mrowienie. Uszkodzenia nerwów szyjnych prowadzą do mrowienia, drętwienia oraz uczucia osłabienia ramion, rąk oraz palców.
• Zmniejszenie siły mięśni szyi, ramion i pleców.
• W zaawansowanych przypadkach występują trudności w kontrolowaniu funkcji pęcherza moczowego i jelit.
• Zmiany w chodzie. Niektórzy pacjenci mogą doświadczać niestabilności podczas poruszania się.

Lordoza fizjologiczna zniesiona i spłycona zarówno u dorosłego, jak i dziecka zmagającego się z otyłością to częsta diagnoza. Pamiętajmy jednak, że w obu przypadkach problem ten może wymagać zmiany trybu życia – uwzględniając dietę, zdrowe nawyki i aktywność fizyczną. W przypadku rodziców i opiekunów dzieci zmagającymi się z nadwagą, polecamy zapoznanie się z artykułem: „Fizjoterapia w otyłości u dzieci”.

Fizjologiczna lordoza szyjna zniesiona, spłycona lub zachowana – co to oznacza?

Kręgosłup człowieka ma kilka naturalnych krzywizn, które zapewniają odpowiednią postawę i równomierne rozłożenie sił na kręgosłupie. Lordoza szyjna jako jedna z nich występuje w odcinku szyjnym, gdzie kręgi usytuowane są w łukowaty sposób z wygięciem do przodu. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie równowagi głowy, a także zapewniona jest elastyczność ruchów szyi. Ponadto krzywizna ta działa jako amortyzator podczas skoków czy obciążeń. Fizjologiczna lordoza szyjna zniesiona powoduje zmiany w tym obrębie.

Schorzenie to, podobnie jak fizjologiczna lordoza szyjna spłycona, może powodować ból szyi, sztywność, dyskomfort, zmiany postawy czy zaburzenia równowagi, jak i ucisk na niektóre nerwy. Przyczyny jej powstawania obejmują między innymi:

• urazy, 
• przewlekłe złe nawyki postawy,
• zwyrodnienie kręgosłupa,
• wrodzone wady strukturalne,
• choroby reumatyczne,
• zapalenia kręgosłupa.

Fizjologiczna lordoza szyjna zachowana oznacza natomiast, że naturalna krzywizna (lordoza) w odcinku szyjnym kręgosłupa jest w normie i nie ulega zniekształceniom.

Lordoza szyjna z tendencją do kifozy

Lordoza szyjna z tendencją do kifozy to nieco rzadziej stawiane rozpoznanie. W tym przypadku kręgosłup w odcinku szyjnym zachowuje łukowate wygięcie do przodu (ww. lordoza), jednocześnie wykazując tendencję do przesuwania się w przeciwnym kierunku, czyli ku tyłowi (kifoza). Jeśli diagnostyka wykazała takie zmiany, powinniśmy:

• szczególnie zwrócić uwagę na ustawienie naszego siedziska przy biurku,
• poprawić nawyki postawy,
• unikać przebywania w jednej pozycji przez kilka godzin,
• wprowadzić więcej ruchu do trybu życia.

Więcej na temat kifozy można się dowiedzieć z artykułu: „Kifoza piersiowa — postępowanie fizjoterapeutyczne i rehabilitacyjne”.

Lordoza szyjna – rehabilitacja i fizjoterapia

Rehabilitacja lordozy szyjnej i wykonywanie ćwiczeń wzmacniających mięśnie szyi, pleców i barków po okiem specjalisty jest kluczowe dla poprawy stabilności oraz wsparcia opisywanego odcinka kręgosłupa. Rehabilitacja może obejmować: 

• ćwiczenia ruchowe takie jak unoszenie głowy i ramion w pozycji leżącej na brzuchu, skręty szyi, a także odwijanie ramion na boki,
• rozciąganie mięśni szyi i klatki piersiowej, pozwalające złagodzić napięcie mięśni i zwiększające elastyczność odcinka szyjnego, w tym m.in. skłony głowy na boki, rozciąganie mięśni karku czy ruchy rotacyjne szyi,
• kinesiotaping,
• kinezyterapię,
• elektrostymulację mięśni.

Kręgosłup szyjny – fizjoterapia

Musimy pamiętać, że przed rozpoczęciem jakiejkolwiek nowej rutyny ćwiczeniowej, zwłaszcza w przypadku problemów z kręgosłupem, zawsze zaleca się konsultację z lekarzem lub fizjoterapeutą. To niezwykle istotne — należy bowiem potwierdzić, czy wprowadzane treningi są odpowiednie dla naszego stanu zdrowia. Jeśli specjalista nie wskaże przeciwwskazań, możemy wprowadzić takie aktywności jak:

• unoszenie głowy i ramion w pozycji leżącej na brzuchu. Połóżmy się na brzuchu, zegnijmy łokcie i umieśćmy dłonie przy skroniach. Następnie unieśmy delikatnie głowę oraz górne partie klatki piersiowej, jednocześnie wyginając szyję. Wytrzymajmy w tej pozycji przez kilka sekund i powróćmy do pozycji wyjściowej,
• skłony głowy na boki. Stańmy w pozycji wyprostowanej, z rękami złożonymi na karku lub po bokach ciała. Delikatnie pochylmy głowę na bok w kierunku ramienia. Wytrzymajmy w tej pozycji przez kilka sekund, a następnie powróćmy do pozycji wyjściowej. Powtórzmy ćwiczenie na drugą stronę,
• rozciąganie karku. Usiądźmy w wygodnej pozycji, a następnie skierujmy prawe ramię ku dołowi, uginając lekko łokieć i umieszczając dłoń na głowie. Delikatnie pociągnijmy głowę w prawo, wyczuwając rozciąganie mięśni szyi po lewej stronie. W tej pozycji należy wytrzymać przez 20-30 sekund, a następnie powtórzyć wszystkie kroki po przeciwnej stronie,
• skłony głowy do przodu i do tyłu. Stańmy w pozycji wyprostowanej, z rękami złożonymi na karku lub po bokach ciała. Powoli pochylmy głowę do przodu, starając się dotknąć brodą klatki piersiowej. Następnie powoli odchylmy głowę do tyłu, patrząc w górę. Powtórzmy ruch kilka razy, starając się wykonywać go płynnie oraz kontrolowanie,
• unoszenie ramion na boki. Stańmy w pozycji wyprostowanej, z rękami ułożonymi wzdłuż ciała. Następnie unieśmy ramiona, starając się przesunąć je jak najwyżej do góry.

Lordoza szyjna –  ćwiczenia w pakiecie

Doskonałym wsparciem pacjentów z pogłębioną lordozą lędźwiową i szyjną będzie korzystanie ze specjalistycznych opracowań, które przygotowują rehabilitanci, fizjoterapeuci we współpracy z lekarzami. Niestety, ale darmowe porady z popularnych źródeł mogą nie zawierać rzetelnych informacji lub uwzględniać metody, które nie są na dzień dzisiejszy już stosowane wśród specjalistów. Brak weryfikacji informacji może być niekorzystny dla pacjenta. 

Ze swojej strony polecamy zatem ćwiczeniobook, który wystarczająco uzupełni widzę pacjenta i stanie się przydatnym narzędziem dla przyszłych specjalistów kierunków fizjoterapeutycznych.  „Pogłębiona lordoza lędźwiowa oraz szyjna. Pakiet ćwiczeń nr 1” to zestaw treningowy, dzięki któremu pacjent będzie mógł dążyć do utrzymania prawidłowej postawy, a także umożliwi mu wyjście z nadmiernego pogłębienia krzywizny. Zawiera aż 50 ćwiczeń, dzięki czemu fizjoterapia nie stanie się monotonna i nudna, a na dodatek ma możliwość o uzupełnienie o kolejny pakiet.

Bibliografia: 

1. Diagnostyka różnicowa odcinka szyjnego kręgosłupa - Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja | czasopismo dla fizjoterapeutów i rehabilitantów.
2. Wpływ kompleksowej fizjoterapii na stan funkcjonalny pacjentek z dolegliwościami bólowymi odcinka szyjnego kręgosłupa, Edyta Mikołajczyk, Agnieszka Jankowicz-Szymańska, Grażyna Guzy, Tomasz Maicki.
3. Znaczenie zniesienia lordozy szyjnej w symptomatologii otoneurologicznej, Henryk Kaźmierczak, Katarzyna Pawlak-Osińska. 
4. Fizjoterapia w radikulopatii szyjnej, Aleksandra Bartkowiak, Agnieszka Krawczyk-Wasielewska, Marta Jokiel, Przemysław Daroszewski, Włodzimierz Samborski.
5. Odcinek szyjny kręgosłupa zestaw ćwiczeń, Ćwiczenia opracowała mgr Magdalena Danis, Konsultacje przeprowadził prof. dr hab. med. Jerzy E. Kiwerski.
6. ĆWICZENIA ODCINKA SZYJNEGO KRĘGOSŁUPA, Wydanie I z dnia 30.01.2012, Szpital w Sztaszowie.